Tu nie ma żadnego sekretu.

"Прогулки по воде" - "Spacery po wodzie"

 pobierz dobrą nutę

Szósta kompozycja z albumu "Czużaja zjemlja" [Чужая земля, czyli cudza ziemia] z roku 1991. Przy mikrofonie Nautilus Pompilius:

С причала рыбачил апостол Андрей,

а Спаситель ходил по воде.

И Андрей доставал из воды пескарей,

а Спаситель — погибших людей.

Z brzegu łowił ryby apostoł Andrzej
a Zbawiciel chodził po wodzie.
I Andrzej wyjmował z wody kiełbie,
 a Zbawiciel - martwych ludzi.

И Андрей закричал — я покину причал,

если ты мне откроешь секрет.

И Спаситель ответил: "Спокойно Андрей,

никакого секрета здесь нет.

I Andrzej krzyknął - ja zostawię nadbrzeże,
jeśli zdradzisz mi sekret.
I Zbawiciel odpowiedział: "Spokojnie, Andrzeju,
tu nie ma żadnego sekretu.

Видишь там, на горе, возвышается крест.

Под ним десяток солдат. Повиси-ка на нем. 

А когда надоест, возвращайся назад,

гулять по воде, гулять по воде,

гулять по воде со мной!"

Widzisz, tam, na górze, stoi krzyż.
Pod nim dziesiątki żołnierzy. Powiś na nim.
 A kiedy cię znudzi, wracaj z powrotem,
spacerować po wodzie, spacerować po wodzie,
 spacerować po wodzie ze mną!"

Но учитель, на касках блистают рога,

черный ворон кружит над крестом...

Объясни мне сейчас, пожалей дурака,

а распятье оставь на потом.

Ale nauczycielu, na hełmach błyszczą rogi,
czarna wrona krąży nad krzyżem...
 Wyjaśnij mi teraz, pożałuj durnia,
 a ukrzyżowanie zostaw na potem.

Онемел Спаситель и топнул в сердцах

по водной глади ногой.

"Ты и верно дурак!" и Андрей в слезах

побрел с пескарями домой.

Oniemiał Zbawiciel i tupnął rozgniewany
o powierzchnię wody nogą.
 "Rzeczywiście jesteś durniem!" i Andrzej we łzach
pobiegł z kiełbiami do domu.

Видишь там, на горе, возвышается крест.

Под ним десяток солдат. Повиси-ка на нем. 

А когда надоест, возвращайся назад,

гулять по воде, гулять по воде,

гулять по воде со мной!"

Widzisz, tam, na górze, stoi krzyż.

Pod nim dziesiątki żołnierzy. Powiś na nim. 

 A kiedy cię znudzi, wracaj z powrotem,

spacerować po wodzie, spacerować po wodzie,

 spacerować po wodzie ze mną!"

Илья Кормильцев

Ilja Kormilcew

Koncert poświęcony pamięci Wiktora Coja.

20 czerwca 1992, Łużniki, Moskwa.

1994, Kijów.

Skuci jednym łańcuchem.

Lata 50. w Związku Radzieckim. Szarym i smutnym Związku Radzieckim, gdzie państwo kreuje obraz przykładnego obywatela, kontroluje na każdym kroku, by nikt się, Boże uchowaj, nie wyróżniał z tłumu, by wszyscy byli do siebie podobni, zlali się w szarą masę. W takich warunkach wśród młodzieży kształtuje się barwna subkultura, jako alternatywna dla monotonnych komsomolców. Stiljagi (a po polsku bikiniarze) - kultywujący amerykański obraz życia, wyróżniający się apolitycznością, cynizmem w sądach, negatywnym stosunkiem do radzieckiej moralności. Prześladowani przez komsomolców, ubrani w jaskrawe szmatki rodem zza oceanu (w warunkach radzieckich szyte w piwnicach i sprzedawane na czarnych rynkach), posługujący się swoim slangiem, a przede wszystkim kochający zagraniczną muzykę i taniec: jazz, rock-n-roll.

Winyle z modną muzyką zachodnią w Związku Radzieckim były oczywiście rzadkością. W związku z deficytem w podziemnych studiach zaczęto nagrywać muzykę na zdjęciach rentgenowskich, tak zwany rock na kościach (stiljagi nazywali takie płyty także szkielet mojej babci):

Całkiem niedawno, bo w 2008 roku, o subkulturze stiljag nakręcono film w reżyserii Walerija Todorowskiego [Валерий Тодоровский]. Krytycy i autorzy filmu zaliczają film do gatunku musicalu, komedii bądź tragikomedii muzycznej, w której główną rolę odgrywa muzyka właśnie. Przy czym nie byle jaka: hity radzieckiego rocka serwowane są nam w aranżacjach jazzowych i rock-n-rollowych. I ja się rzecz jasna na nich właśnie chcę skupić.

Dobór odpowiedniej oprawy muzycznej zajął trzy lata i okazał się najtwardszym do zgryzienia orzeszkiem dla autorów filmu. Przy czym twardszym niż choreografia tańców, więc naprawdę twardym. Według Todorowskiego w rosyjskim kinie nie ma tradycji musicalu: nie ma kompozytorów, mogących napisać hity, chociaż wielu z nich pisze dobrą muzykę. Reżyser zwracał się do różnych kompozytorów. Aleksiej Rybnikow, autor soundtracków wielu popularnych filmów, miał zajęty grafik na kilka lat do przodu. Inni z entuzjazmem się zgadzali, ale za każdym razem wyzwanie przerastało ich siły i rezygnowali. Kolejną propozycją było wykorzystanie nagrań archiwalnych lat 30.-50., czyli muzyki, której rzeczywiście słuchali stiljagi. Ale nie mieli oni swojej muzyki - jedynie zagraniczną, i Todorowski uznał za niewłaściwe tworzyć współczesny musical rosyjski w oparciu o amerykańskie piosenki.

W tym czasie rocker Jewgienij Margulis polecił Todorowskiemu rock lat 80. Jak wyjaśnia reżyser, to absolutna zbieżność: po pierwsze, odczuwanie świata twórców rosyjskiego rocka jest bliskie stiljagom; po drugie, oni też chcieli się wyróżniać, tworzyli kontra kulturę; po trzecie: to dzieci stiljag - pokolenie Coja i Butusowa wychowali ci, którzy w latach pięćdziesiątych słuchali boogie-woogie.

Wybrano repertuar, wykupiono prawa na użycie kilku piosenek w filmie, jednak nie wystarczyło ich po prostu zaśpiewać. Trzeba było piosenkami opowiedzieć historię. Dlatego też wiele tekstów zostało zmienionych, czasem wykorzystywano jedynie refreny. Zadaniem najtrudniejszym były nowe aranże. Kompozytora szykano rok. W końcu wybór padł na Konstantina Meladze, który nad muzyką do filmu pracował dwa i pół roku. Większość aranży utrzymana jest w duchu jazzu i rock-n-rolla, chociaż nie bez wyjątku: rapowa perełka, najmocniejszy, jak na mój gust, moment filmu, cover "Skowannyje odnoj cepju" [Скованные одной цепью, czyli skuci jednym łańcuchem] w wykonaniu silnych i zwartych komsomolców:

Среди нас он жил, мы шагали строем,

Честным парнем был, был простым героем,

Но правду не скрыть, этот час настал,

И вот обнажился звериный оскал,

И вот обнажился звериный оскал.

Скованные одной цепью,
связанные одной целью.

Ты посмел посягнуть на святая святых,
Где твои идеалы, ты плюнул на них!?
Ты за яркие тряпки, врагу продаёшься,
И с совестью, честью, легко расстаёшься,
Но ты не победишь, наша цепь не прервётся!

Скованных одной цепью,
связанных одной целью.

Ты под музыку толстых не смеешь плясать,
Не смеешь кривляться, и нас предавать,
Такого как ты не должно быть рядом,
Когда мы единым, идём отрядом,
Нам партия - мать, комсомол - наш отец.
Нука ты, СТОЯТЬ! хорошо, молодец.
Мы не станем петь, под чужую дудку.
Нам радостный горн, играет побудку.

Скованные одной цепью,
связанные одной целью.

Здесь не место таким подлецам и поддонкам,
Здесь свои идеалы оставляют потомкам,
Здесь хором поют, по течению гребя,
Здесь в ногу идут, единения любя,
Нам радостно так же идти без тебя,
БЫТЬ!

Скованными одной цепью,
связанными одной целью.

Ольга Ципенюк [Olga Cipienjuk]

Илья Кормильцев [Ilja Kormilcew]

A na koniec oryginalna wersja piosenki, rockowa, w wykonaniu Nautilusa Pompiliusa. Nagranie z roku 1986 z płyty "Razłuka" [Разлука, czyli rozłąka]:

pobierz dobrą nutę

I wisi mgła nad rzeką Newą.

Przy mikrofonie:
Nol
Ноль
czyli Zero

z gatunku: rock

oficjalna strona

Jesień 1985. Leningrad. Akordeonista Fiodor Czistjakow [Djadja Fiodor], perkusista Aleksiej Nikols Nikołajew i Anatolij Płatonow tworzą zespół rockowy Nol [Ноль, czyli zero]. Spośród kapel lat osiemdziesiątych wyróżniał ich bajan jako główny instrument solowy.

Pierwszy album "Muzyka draczowych napilnikow" [Музыка драчёвых напильников, czyli muzyka zdzieraków] wydają w 1986 roku. W grudniu po raz pierwszy występują w Leningradzkim Rock-klubie. Trzy lata później ukazuje się drugi album "Skazki" [Сказки, czyli bajki], a w roku 91 - najbardziej znana wśród płyt Nolja "Piesnja o bezotwetnoj ljubwi k rodinie" [Песня о безответной любви к Родине, czyli pieśń o nieodwzajemnionej miłości do ojczyzny]. Album pełen hitów. Do dwóch z nich "Czełowiek i koszka" [Человек и кошка, czyli człowiek i kot] oraz "Idu - kurju" [Иду — курю, czyli idę - palę] nagrano klipy, które zresztą często pojawiały się w telewizji.

Podczas nagrań kolejnego dysku "Połundra" w 1992 roku Czistjakow zostaje zatrzymany w związku próbą morderstwa współlokatorki. Uznany zostaje za niepoczytalnego i wysłany na przymusowe leczenie w szpitalu psychiatrycznym. Po wyjściu ze szpitala dołącza do świadków Jehowy. Grupa zacicha na pięć lat. W tym czasie pozostali muzycy nagrywają album "Nol biez pałoczki" [Ноль без палочки].

W latach 97-98 muzycy spotykają się ponownie. Grają kilka koncertów pod nazwą "Fiodor Czistjakow i Orkiestr elektriczeskogo folklora". W maju 98 zespół rozpada się. Wychodzi album koncertowy "Szto tak sjerdce rastriewożeno". Poza tym, wszystkie płyty grupy zostają wydane ponownie.

Ja zaprezentuję jeden z największych hitów. Wraz z klipem. "Idu - kurju":

Возвращаюсь раз под вечер, обкурившись гашиша,
Wracam raz pod wieczór, napaliwszy się haszyszu,
Жизнь становится прекрасна, и безумно хороша
Życie staje się piękne i szalenie dobre

Иду, курю, иду, курю
Idę, palę, idę, palę.

И в ушах звон, шелестит листвой, 

I w uszach dzwon, szeleszczą liście,

И стоит туман над рекой Невой,
I wisi mgła nad rzeką Newą
Над рекой Невой стоит туман, 

Nad rzeką Newą wisi mgła,

Над дурман травой стоит туман,

Nad bieluniem wisi mgła,

Над рекой Невой стоит дурман

Nad rzeką Newą wisi bieluń
Над дурман травой пам-рам-пам-пам.

Nad bieluniem pam-ram-pam-pam.

Иду, курю, иду, курю
Idę, palę, idę, palę.

Пройдусь по абрикосовой, сверну на виноградную
Przejdę się po morelowej, skręcę w winogronową

И на тенистой улице я постою в тени...

I na zacienionej ulicy postoję w cieniu... 

Иду, курю, иду, курю
Idę, palę, idę, palę.

W moim polu widzenia pojawia się nowy obiekt.

Przy mikrofonie:
Bananan
czyli soundtrack "Assa"

Kino radzieckie - studnia bez dna. A na dodatek pełna perełek. Z racji swej wielkości i głębokości, obok sztampowych szlagierów, w studni radzieckiego kina znalazło się rzecz jasna miejsce i dla rocka. "Assa" Siergieja Sołowjowa [Сергей Соловьёв] z 1987 roku - film nie zupełnie muzyczny, ale z całą pewnością symboliczny dla wyznawców muzyki rock minionej epoki. 

W roli głównej, odegranej przez Siergieja "Afrika" Bugajewa [Сергей «Африка» Бугаев], malczik Bananan - artysta wolny, jaskrawy. Muzyk. W rolach cameo popularni rockerzy, między innymi Wiktor Coj, który w scenie finałowej wykonał utwór "Hoczu peremen". Epizod nagrany został w Zielonym Teatrze moskiewskiego Centralnego Parku Kultury i Otdyha im. Gorkiego. By uniknąć kosztów związanych z organizacją sceny masowej, zorganizowano bezpłatny koncert Kino, podczas którego nagrana została ostatnia scena filmu. Na potrzeby zdjęć, piosenka zaśpiewana została z playbacku. Reszta koncertu grana była na żywo. Poza Kino w filmie słychać kompozycje Borisa Griebienszczikowa z zespołem Akwarium, Żanny Aguzarowej z zespołem Brawo. W taki to sposób "Assa" została jednym z głównych reprezentantów kinowych radzieckiego rocka, który to, według jego fanów, w latach osiemdziesiątych właśnie osiągnął szczyt swego rozwoju. Winyl ze ścieżką dźwiękową do filmu wydany został w roku 1987. W 96 pojawił się kompakt z trzema bonusowymi trackami - fragmentami filmu.

Dobra nuta na dziś - piosenka "Idu na ty" Griebienszczikowa w wykonaniu malczika Bananana [Siergiej "Afrika" Bugajew], czyli kadr z legendarnego filmu "Assa":

В моем поле зренья появляется новый объект
W moim polu widzenia pojawia się nowy obiekt
В моем поле зренья появляется новый объект

W moim polu widzenia pojawia się nowy obiekt
Иду на вы. Иду на вы. Иду на вы.

Idę na wy. Idę na wy. Idę na wy.
Возможно ты шкаф

Być może jesteś szafą
(Нет)

(Nie)
Возможно ты стол

Być może jesteś stołem
(Нет)

(Nie)
Каков твой номер

Jaki jest twój numer
(Шесть)

(Sześć)
Каков твой пол

Jaka jest twoja płeć
(Женский)

(Kobieta)
Иду на ты. Иду на ты. Иду на ты.

Idę na ty. Idę na ty. Idę na ty.
(Иди)

(Idź)
В нашем поле зренья появляется новый объект

W naszym polu widzenia pojawia się nowy obiekt
В нашем поле зренья появляется новый объект

W naszym polu widzenia pojawia się nowy obiekt
Идем на ты. Идем на ты. Идем на ты.

Idziemy na ty. Idziemy na ty. Idziemy na ty.

Борис Гребенщиков

Boris Griebienszczikow

A na koniec ta sama nuta w wykonaniu autora z zespołem Akwarium. Do posłuchania a nawet ściągnięcia:

pobierz dobrą nutę

A ryba przechodzi przez sieć.

Здесь не понятно, где лицо, а где рыло,

Tu nie wiadomo, gdzie twarz a gdzie morda,

И не понятно, где пряник, где плеть.

I nie wiadomo, gdzie piernik, gdzie pejcz

Здесь в сено не втыкаются вилы,

Tutaj w siano nie da się wetknąć wideł,

А рыба проходит сквозь сеть.

A ryba przechodzi przez sieć.

И не ясно, где море, где суша,

I nie jasne jest, gdzie morze, gdzie ląd,

Где золото, а где медь.

Gdzie złoto, a gdzie miedź.

Что построить, и что разрушить,

Co zbudować i co zburzyć,

И кому, и зачем здесь петь?

I komu, i po co tu śpiewać?

Нам с тобой: голубых небес навес.

Dla mnie i ciebie: z błękitnego nieba wiata.

Нам с тобой: станет лес глухой стеной.

Dla mnie i ciebie: będzie las głuchą ścianą.

Нам с тобой: из заплеванных колодцев не пить.

Ja i ty: z zaplutych studni nie będziemy pić.

План такой - нам с тобой...

Taki jest plan - dla mnie i ciebie...

Здесь камни похожи на мыло,

Tutaj kamienie podobne są do mydła,

А сталь похожа на жесть,

A stal podobna do blachy,

И слабость, как сила,

I słabość jak siła,

И правда - как лесть.

I prawda - jak kłamstwo.

И не ясно, где мешок, а где шило,

I niejasnym jest gdzie worek a gdzie szydło,

И не ясно, где обида, а где месть.

I nie wiadomo gdzie jest obraza, a gdzie zemsta.

И мне не нравится то, что здесь было,

I nie podoba mi się to, co tutaj było,

И мне не нравится то, что здесь есть.

I nie podoba mi się to, co tutaj jest. 

Нам с тобой: голубых небес навес.

Dla mnie i ciebie: z błękitnego nieba wiata.

Нам с тобой: станет лес глухой стеной.

Dla mnie i ciebie: będzie las głuchą ścianą.

Нам с тобой: из заплеванных колодцев не пить.

Ja i ty: z zaplutych studni nie będziemy pić.

План такой - нам с тобой...

Taki jest plan - dla mnie i ciebie...

Нам с тобой: черная ночь да в реке вода

Dla mnie i ciebie: czarna noc i w rzece woda

Нам с тобой: и беда станет не беда.

Dla mnie i ciebie: i bieda nie będzie biedą.

Уезжай!.. Так, была не была, прости и прощай!..

Jedź!.. Tak, trzeba zaryzykować, przebacz i żegnaj!..

 План такой - нам с тобой...

Taki jest plan - dla mnie i ciebie...

Виктор Цой

Wiktor Coj

pobierz dobrą nutę